Προπτυχιακά

Εξάμηνο: 5o
Θεματικές ενότητες Μαθήματος: Ιστορία και συμβολική του σχεδιασμού του χώρου. Κοινωνική ιστορία της πόλης. Φυσικός και τεχνητός χώρος. Ιδιωτικός και δημόσιος χώρος. Οι κοινωνικές διαστάσεις του χώρου. Η κοινωνική ταυτότητα της πόλης.

Κοινωνικές παράμετροι της λειτουργίας του αστικού χώρου. Κοινωνιολογία των μεταφορών. Ιδιωτικά και δημόσια μέσα. Οι κοινωνικές παράμετροι των μετακινήσεων. Η επίδραση του χώρου στις συλλογικές συμπεριφορές. Η συλλογική βίωση του δημόσιου χώρου της πόλης. Κοινωνικά διλήμματα απέναντι στα προβλήματα οργάνωσης και λειτουργίας της σύγχρονης πόλης. Η κοινωνική φυσιογνωμία της αυριανής βιώσιμης πόλης.

Εξάμηνο: 6ο

Το σύστημα των πόλεων: Η διαδικασία αστικοποίησης, οι αλληλεπιδράσεις των πόλεων. Ιεράρχηση πόλεων και περιοχές επιρροής του αστικού χώρου. Οι πόλεις της περιφέρειας. Το σύστημα πόλης: Επιμέρους στοιχεία που συνιστούν τον αστικό χώρο, αστική εξέλιξη και αστικές μεταφορές, χρήσεις γης, όριο πόλης και επίσημοι ορισμοί. Τα προβλήματα του αστικού χώρου: συγκοινωνίες, μεταφορές, κατοικία στην πόλη, κοινωνικά προβλήματα, χωρικές ανισότητες, αστική διάχυση, ασύμβατες χρήσεις. Χωρο-κοινωνική συγκρότηση, τάσεις υποβάθμισης, η σημασία των οικονομικών δραστηριοτήτων.

Στο μάθημα της Αστικής Γεωγραφίας οι σπουδαστές/ σπουδάστριες εξοικειώνονται με τις βασικές έννοιες της αστικής γεωγραφίας και τα κυριότερα προβλήματα τα οποία συνδέονται με την αστική ανάπτυξη στις σύγχρονες πόλεις. Ιδιαίτερα τονίζεται ότι η βασική συνιστώσα της ανάπτυξης του αστικού χώρου είναι η δημιουργία ιδιόμορφων κοινωνικών και χωρικών μορφολογιών. «Μορφολογίες» (γεωφυσικές, δομημένου περιβάλλοντος, συμβολικές) οι οποίες αποτελούν την καταγραφή στο χώρο της ιστορίας των δομών, των σχέσεων, των θεσμών και των αντιλήψεων που συντελούν στη διαμόρφωσή του. Στο πλαίσιο ειδικά σχεδιασμένων ασκήσεων, οι οποίες εκπονούνται στη διάρκεια του εξαμήνου δίνεται έμφαση, στη διερεύνηση της χωρο-κοινωνικής συγκρότησης ή/και αναδιάταξης των σύγχρονων πόλεων. Εξετάζονται για παράδειγμα η δυναμική της διαμόρφωσης των χρήσεων γης, η σημασία των οικονομικών δραστηριοτήτων και των αξιών γης στη συγκρότηση αστικών περιοχών, η διάχυση ‘ασύμβατων’ χρήσεων και δραστηριοτήτων σε περιοχές κατοικίας, καθώς και η σχέση τους με προϋπάρχουσες ή όχι τάσεις ‘υποβάθμισης’. Κύριες Ενότητες: Εισαγωγή (ορισμός, τρόπος μελέτης και βασικές έννοιες της Αστικής Γεωγραφίας), Το Σύστημα των Πόλεων (1. Διαδικασία Αστικοποίησης, 2. Ιεράρχηση πόλεων και περιοχές επιρροής, 3. Αλληλοεπιδράσεις πόλεων, 4. Θεωρία της οικονομικής βάσης και εξέλιξη των πόλεων, 5. Αστική Αλλαγή και αναδυόμενες αστικές μορφές), Το σύστημα Πολη (1. Αστικές Χρήσεις Γης, 2. Γεωγραφική κατανομή των εμπορικών και δευτερογενών δραστηριοτήτων, Το όριο πόλης και αγροτικού περίγυρου), Προβλήματα στον αστικό χώρο (1. Προβλήματα κατοικίας στην πόλη, 2. Κοινωνικά προβλήματα στον αστικό χώρο), Οι ευρωπαικές πόλεις, Προβλήματα του ελληνικού αστικού χώρου, Αστική Διακυβέρνηση.

Εξάμηνο:6ο

Εισαγωγή. Η συγκρότηση του αστικού χώρου. Κοινωνικοί, οικονομικοί, πολιτικοί παράγοντες που επηρεάζουν τον αστικό χώρο. Ιστορική εξέλιξη, εκπαίδευση, έρευνες για τον ελλαδικό χώρο από Έλληνες και ξένους Γεωγράφους. Έρευνες που έγιναν σε άλλες επιστημονικές περιοχές (π.χ. Κοινωνιολογία) και περιλαμβάνουν ενδιαφέρουσα γεωγραφική ανάλυση ή μεθοδολογία. Πηγές (βιβλιοθήκες, φορείς) και τρόποι συλλογής και αξιολόγησης στοιχείων, ταξινομήσεις, περιορισμοί, ερμηνεία, μέθοδοι ανάλυσης και προσαρμογής δεδομένων. Οικιστικά δίκτυα. Θεωρία δικτύων. Οικονομικοί πόλοι, διοικητικοί πόλοι. Οι οικισμοί στην Ελλάδα, Ιστορική ανάπτυξη του οικιστικού δικτύου – οικιστικά προβλήματα. Οι νέες μορφές οικισμών. Η Β’ κατοικία και η οργάνωση της. Οι Συνεταιρισμοί και η ανάπτυξη του οικισμού. Σχεδιασμός των οικισμών στην Ελλάδα. Αναγνωρίσεις και καθορισμός ορίων, πολεοδομήσεις. Διαδικασίες και τρόποι εφαρμογής των οικιστικών Προγραμμάτων στο Φυσικό Χώρο. Διοικητική οργάνωση, Νομοθεσία Ελληνική και Διεθνής.

Εξάμηνο: 7ο

Εισαγωγή στην Πολεοδομία. Οι βασικές θεωρίες της Πολεοδομίας. Η εξέλιξη της Πόλης και της Μητρόπολης. Η βιομηχανική πόλη. Η εξέλιξη του θεσμικού πλαισίου στην Ελλάδα. Το σημερινό θεσμικό πλαίσιο (Ρυθμιστικά Σχέδια, Γ.Π.Σ., Π.Ε, Σ.Χ.Ο.Α.Π.). Πολεοδομικά πρότυπα και λειτουργίες, τύποι σχεδίων, χρήσεις γης. Πολεοδομικοί μηχανισμοί και κίνητρα. Τρόποι παρέμβασης στο αστικό χώρο. Αστικός ιστός. Δημόσιος και ιδιωτικός χώρος. Ειδικά θέματα των Ρυθμιστικών Σχεδίων Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Σχεδιασμός περιοχών κατοικίας – βασικές έννοιες. Κέντρα πόλεων, Βιομηχανικές Περιοχές, εξυπηρετήσεις και χώροι κοινής ωφελείας. Οικονομία της πόλης. Διοίκηση και οργάνωση του χώρου

Εξάμηνο: 8ο

Μέθοδοι και διαδικασίες Πολεοδομικού Σχεδιασμού. Το Ελληνικό θεσμικό πλαίσιο. Προβλήματα εφαρμογής και διαδικασίες προσαρμογών του δομημένου περιβάλλοντος στο Σχεδιασμό. Τρόποι υλοποίησης εγκεκριμένων σχεδίων. Πράξεις εφαρμογής. Ειδικά κεφάλαια των Πράξεων Εφαρμογής. Εφαρμογές τω Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (Γ.Σ.Π.) και των ψηφιακών συστημάτων ανάλυσης στο σχεδιασμό του χώρου και την οργάνωση των πολεοδομικών ενοτήτων. Αναπλάσεις και αναμορφώσεις του αστικού χώρου. Τρόποι απόκτησης γης και αποζημιώσεις. Μέθοδοι και τεχνικές επίλυσης αστικών πολεοδομικών παρεμβάσεων, προγραμμάτων και μεγάλων έργων (συγκοινωνιακών και υποδομής).

Γεωγραφία των δικτύων μεταφορών. Χαρακτηριστικά των μετακινήσεων των διαφόρων μέσων στον αστικό και του υπεραστικό χώρο. Χρήσεις γης και μεταφορές. Παράγοντες που καθορίζουν τις πορείες και τα μεγέθη των ροών. Γεωγραφία των επιπτώσεων των μεταφορών, της ρύπανσης, του θορύβου και των ατυχημάτων. Αποκοπές και θύλακοι υποβάθμισης από συγκοινωνιακά έργα. Κοινωνική γεωγραφία και κοινωνιολογία των μεταφορών. Γεωγραφία της βιώσιμης κινητικότητας – στόχοι και αρχές σχεδιασμού.

Στόχος του μαθήματος-θέματος είναι η απόκτηση ειδικότερων θεωρητικών γνώσεων και εμπειρίας σε αντικείμενα του Κτηματολογίου που εκ της φύσεως ή του περιεχομένου τους καθίστανται επίκαιρα. Το αντικείμενο του μαθήματος-θέματος περιλαμβάνει θεωρητική προσέγγιση και πρακτικές εφαρμογές, οι οποίες αναφέρονται στις διαδικασίες σύνταξης του Κτηματολογίου ή στις περιπτώσεις που προκύπτουν από τον αναπτυξιακό του χαρακτήρα μέσω της ανάπτυξης ΣΠΓ. Ειδικότερα η πρακτική εφαρμογή του μαθήματος-θέματος σχετίζεται με τη σύνταξη Κτηματολογίου στον Αστικό Χώρο και με την ενημέρωση του Συστήματος, πέραν των δικαιοπραξιών, από μεταβολές του οικιστικού περιβάλλοντος. Ο συνδυασμός αυτός καθίσταται ενδιαφέρων και λόγω της συνέχισης του έργου του Εθνικού Κτηματολογίου στις αστικές περιοχές της χώρας. Η διεπιστημονική προσέγγιση του μαθήματος-θέματος διασφαλίζεται σε συνεργασία με τις περιοχές Πολεοδομίας, Γεωδαισίας και Φωτογραμμετρίας.